آشنایی با هنر فن بیان و سخنوری یکی از مواردی است که تمامی افراد برای تجربه زندگی موفق به آن نیاز دارند. مهم نیست که شما معلم هستید و یا یک کارگر ساده! بلکه مسئله مهم این است که شما بیاموزید چگونه مطالب مهم خود را به دیگران انتقال دهید. هر چقدر در این زمینه قوی‌تر باشید و اصول و مهارت های ارائه مطلب را بیاموزید، بیشتر می‌توانید به موفقیت خود کمک کنید. وقتی صحبت از فن بیان و سخنوری می‌شود بسیاری از افراد فکر می‌کنند اینکار بسیار دشوار است. اما باید بدانید شما با یادگیری اصول اینکار می‌توانید مهارت‌های سخنرانی خود را تقویت کنید ( توصیه می‌شود مقاله انواع اشتباه سخنران ها را مطالعه کنید).
بیشتر صحبت می‌کنید یا گوش می‌دهید؟!
زمانی که صحبت از اصول فن بیان و سخنوری می‌شود، برخی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند باید در تمامی محیط‌ها شروع به صحبت کنند. این افراد معمولا قدرت شنیدن بسیار محدودی دارند و معمولا در تمامی جمع‌ها متکلم وحده هستند. این امر باعث می‌شود تا مهارت‌های سخنرانی آنها به میزان زیادی کاهش پیدا کند. اگر به سخنران‌های بزرگ دنیا توجه کنید، متوجه می‌شوید آنها در تمامی محیط‌ها صحبت نمی‌کنند و معمولا تلاش می‌کنند بیشتر به سخنان دیگر گوش دهند. این کار مزایای زیادی دارد. به طور مثال، گوش دادن سبب می‌شود تا سخنرانان از مدل صحبت کردن دیگران به نقاط ضعف خود پی ببرند و یا تصمیم بگیرند یک ویژگی را در خود تقویت کنند.
بازبرخورد گرفتن
شما برای چه هدفی سخنرانی می‌کنید؟! پاسخ به این سوال مشخص است! شما می‌خواهید مخاطب هدف خود را تحت تاثیر قرار دهید و موضوعات مورد نظر خود را به خوبی به آنها انتقال دهید. برای اینکه بتوانید در این کار موفق باشید باید از مخاطبان خود فیدبک یا بازبرخورد دریافت کنید. توصیه می‌شود اینکار را از یک جمع کوچک آغاز کنید. به طور مثال، در جمع دوستان خود سخنرانی کنید و از آنها بخواهید نظرشان را در مورد سخنرانی شما بیان کنند.
به این نکته توجه داشته باشید بازبرخوردها همیشه مثبت نیستند و در بسیاری از مواقع ممکن است بازبرخوردهای تند و منفی دریافت کنید. باید خود را قوی کنید تا آمادگی پذیرش بازبرخوردهای منفی را داشته باشید. بهتر است بدانید بازبرخوردهای منفی هستند که به شما کمک می‌کنند در آینده به یک سخنران قوی و کارآمد تبدیل شوید. به طور مثال، اگر به شما گفتند تند صحبت می‌کنید بهتر است به این موضوع دقت کنید و آن را تمرین نمایید. ممکن است این تمرین کمی زمان‌بر باشد، اما بی‌شک شما را در مسیر موفقیت قرار می‌دهد.
تقویت ارتباط کلامی و غیر کلامی
یکی از اشتباهات رایج بسیاری از سخنرانان این است که تنها به متن سخنرانی خود توجه دارند و موارد دیگر را در نظر نمی‌گیرند. اگر می‌خواهید اصول فن بیان و سخنوری را به درستی بیاموزید باید این مهارت‌ها را به خوبی در خود تقویت کنید. امکانات زیادی در اختیار شما قرار دارند که باید آنها را به کار ببرید تا بتوانید مطالب مورد نیاز خود را به خوبی انتقال دهید. اسلایدهایی که همراه خود دارید تنها بخش کوچکی از این مهارت‌ها را تشکیل می‌دهد ( توصیه می‌شود در همین راستا مهارت های اسلاید سازی را مطالعه کنید).
مهارت‌های غیرکلامی
به این موضوع توجه داشته باشید زمانی که در جایگاه یک سخنران هستید، یک ربات نیستید که اطلاعات را انتقال دهید و پس از آن صحنه را ترک کنید. یکی از مواردی که می‌تواند به شما کمک کند مفاهیم را به خوبی انتقال دهید نوع پوشش شماست. به طور مثال، زمانی که در جلسه دفاع دکتری هستید باید یک لباس رسمی به تن داشته باشید، اما زمانی که در یک جمع دوستانه می‌خواهید صحبت کنید، می‌توانید از لباس غیررسمی استفاده نمایید. بهتر است بدانید پوشش شما باید با توجه به جمعی که می‌خواهید سخنرانی کنید انتخاب شود و این امر تاثیرگذاری بالایی خواهد داشت.
یکی دیگر از مهارت‌های غیر کلامی ارتباط چشمی است. شما باید بتوانید نگاه خود را در میان مخاطبان‌تان تقسیم کنید. بسیاری از کارشناسان به این موضوع اشاره می‌کنند یکی از اصول فن بیان و سخنوری توانایی در تقسیم نگاه در بین مخاطبان است. این کار سبب می‌شود آنها توجه بیشتری به صحبت‌های شما داشته باشند و آنها را بهتر به خاطر بسپارند. استفاده این مهارت می‌تواند شما را به یک سخنران زبده تبدیل کند.
تقویت صدا و استفاده موثر از آن
آیا تا به حال این اتفاق برای شما افتاده است که به یک سخنرانی رفته باشید و سخنران در یک خط صاف صحبت کند؟! اکنون ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید منظور از سخنرانی در یک خط صاف چیست! منظور از سخنرانی در یک خط صاف این است که سخنران به صدای خود هیچ اوج و فرودی نمی‌دهد و این امر باعث می‌شود تا صدا بسیار خسته کننده باشد.
کارشناسان این حوزه به این موضوع اشاره می‌کنند یکی از اصول فن بیان و سخنوری استفاده درست از قدرت صداست. سخنران باید سخنرانی خود را کوبنده و با صدای بلند آغاز کند. اما پس از آن باید صدای خود را مدیریت کند. اگر می‌خواهید این مهارت را در خود تقویت کنید، می‌توانید در خانه سخنرانی کنید و سپس صدایتان را ضبط کنید. گوش دادن به صدای خود به شما کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنید.
تسلط بر محتوای سخنرانی
یکی از اصول بسیار مهم فن بیان و سخنوری تسلط بر محتوای سخنرانی است. زمانی که صحبت از تسلط بر محتوای سخنرانی می‌شود بسیاری از افراد فکر می‌کنند باید متن سخنرانی خود را حفظ کنند. بهتر است بدانید این رویکرد بسیار اشتباه است و شما باید به این موضوع نگاه جامع‌تری داشته باشید. آیا می‌خواهید در یک جلسه کاری در مورد رشد اخیر شرکت صحبت کنید؟!
کدام موضوعات مهمتر هستند؟! آیا مخاطبان شما به اطلاعات دقیق نیاز دارند و یا می‌توانید اطلاعات کلی را به آنها بدهید؟! آیا خودتان به طور کامل درک کرده‌اید که در مورد چه چیزی می‌خواهید صحبت کنید؟! آیا آمادگی دارید هر سوالی در رابطه با این موضوع پرسیده شود پاسخ دهید؟! تمامی این موارد در زمینه تسلط بر محتوای سخنرانی قرار می‌گیرند و از جمله اصولی هستند که تمامی سخنرانان برای تقویت فن بیان و سخنوری خود باید به آن توجه داشته باشند.
اعتماد به نفس
یکی از مشکلات عمده سخنرانان که باعث می‌شود بسیاری از سخنرانان نتوانند مطالب مورد نظر خود را انتقال دهند عدم اعتماد به نفس است. بسیاری از افراد به صورت ذاتی با مشاهده جمعیت دچار اضطراب می‌شوند. این مسئله بسیار طبیعی است و تقریبا می‌توان گفت برای تمامی افراد رخ می‌دهد. اما مسئله‌ای که غیرطبیعی است و سخنرانان را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند عدم توجه به آن است. سخنرانان باید راهکارهای مقابله با اضطراب و تقویت اعتماد به نفس را بیاموزند، در غیراینصورت هرگز به موفقیت نمی‌رسند.
به طور مثال، تصور کنید در حال ارائه رساله دکتری خود هستید و در این رساله توانسته‌اید به موضوعات شگفت‌آوری دست پیدا کنید. اگر نتوانید با اعتماد به نفس در مورد دستاوردها و یافته‌های خود صحبت کنید، به زودی بخش زیادی از مخاطبان خود را از دست می‌دهید. این موضوع یکی از اصول فن بیان و سخنوری است که نقش بسزایی در موفقیت شما خواهد داشت.
اعتماد به گفته‌های خود
یکی دیگر از مواردی که بسیاری از افراد آن را در حوزه اعتماد به نفس قرار می‌دهند، اما به عقیده ما مسئله جداگانه‌ای است که باید مد نظر قرار گیرد، اعتماد به گفته‌هاست. به طور کلی، اصول فن بیان و سخنوری این موضوع را به ما یادآوری می‌کنند اگر می‌خواهید دیگران سخنان شما را بپذیرند، در قدم اول خودتان باید به گفته‌هایتان ایمان داشته باشید. به طور مثال، تصور کنید شما می‌خواهید یک کنفرانس آموزشی در مورد روش‌های ارتباط با مشتریان داشته باشید.
اکنون سوال این است آیا خودتان این روش‌ها را امتحان کرده‌اید و یا در محیط‌های حضور داشته‌اید که دیگران آنها را به کار ببرند یا صرفا این مطالب را از منابع مختلف جمع کرده‌اید و هدف شما ارائه آنهاست؟! بهتر است بدانید یکی از اصول فن بیان و سخنوری که می‌توان شما را به فردی موفق تبدیل کند اعتماد به سخنان خود است. برای اینکار باید شما قدرت تحقیقاتی داشته باشید و یا با آزمون و خطا به نتیجه مورد نظر رسیده باشید.
مزایای یادگیری فن بیان و سخنوری
تا بدینجا در مورد اصول مهم در فن بیان و سخنوری صحبت کردیم، اما اکنون می‌خواهیم از جنبه‌های دیگری نیز به این موضوع نگاه کنیم. در ادامه تلاش می‌کنیم شما را با این موضوع آشنا کنیم که یادگیری این اصول چه مزایایی دارد و چه تغییراتی را در زندگی شما به وجود می‌آورد.
افزایش تاثیرپذیری کلمات
یکی از مزیت‌هایی که با یادگیری اصول فن بیان و سخنوری به آن دست می‌کنید، افزایش تاثیرپذیری کلمات است. تمامی افرادی که می‌خواهند سخنرانی کنند یک هدف مشترک دارند و آن این است که سخنانشان اثربخش باشد و مورد قبول مخاطب واقع شود. زمانی که شما تمامی مراحل را آموخته‌اید و با تمامی اصول آشنایی دارید، به راحتی می‌توانید مطالب مورد نظر خود را انتقال دهید. با توجه به این موضوع که شما می‌دانید چگونه از صدای خود استفاده کنید و مهارت‌های غیرکلامی خود را به خوبی به کار برده‌اید بر مخاطبان اثر می‌گذارید.
افزایش مقبولیت
به طور مثال، تصور کنید که شما استاد دانشگاه هستید و با اصول فن بیان و سخنوری آشنایی دارید. در نتیجه، در سخنرانی‌های خود بر دانشجویانتان اثر می‌گذارید و مطالب مورد نظر خود را به خوبی انتقال می‌دهید. این موضوع سبب می‌شود در میان دانشجویان خود به یک محبوبیت و مقبولیت خاصی دست پیدا کنید. از طرف دیگر، مخاطبان شما افزایش پیدا می‌کند و شما می‌توانید به دستاوردهای بسیار بیشتری توجه داشته باشید. باید بدانید شما با یادگیری این اصول می‌توانید به موفقیت خود در زندگی فردی و اجتماعی کمک کنید و این چیزی است که تمامی افراد به دنبال آن هستند.
سخن پایانی
تا بدینجا تلاش کردیم اطلاعات کاملی را در مورد یادگیری اصول فن بیان و سخنوری در اختیار شما قرار دهیم. همانطور که متوجه شدید شما با راهکارهای مختلف می‌توانید قابلیت‌های سخنوری خود را به میزان زیادی تقویت کنید. برای اینکار ابتدا باید بیاموزید که بیشتر گوش دهید تا سخن بگویید. پس از آن باید برخی از مهارت‌های فردی مانند کنترل اضطراب و افزایش اعتماد به نفس را تقویت کنید. همچنین، مسئله مهم این است که خود شما باید به گفته‌هایتان ایمان داشته باشید تا بتوانید آنها را به دیگران انتقال دهید. اگر این اصول را به خوبی بیاموزید می‌توانید اثرپذیری کلمات خود را به میزان چشمگیری افزایش دهید.
