زندگی همه ما در ارتباط با دیگران است و برای برقراری یک ارتباط درست نیاز به ارتباط مؤثر با دیگران داریم. مهارت ارائه مطلب کمک می‌کند تا سخنان و ایده‌های خود را به‌درستی و کامل به گوش دیگران برسانیم بدون اینکه منظورمان اشتباه برداشت شود. این مهارت بسیار لازم است؛ زیرا یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین قسمت‌های برقراری ارتباط در حوزه کسب‌وکار و شبکه‌سازی ارائه مطلب به نحوه درست است.
شما از این مهارت در جلسه معرفی محصول به مشتریان، تنظیم یک پروپوزال و ارائه آن به مشتری، ارائه یک پروژه دانشجویی، معرفی طرح یک کسب‌وکار و.. استفاده خواهید کرد. حتی هنگامی که شما قصد شبکه‌سازی دارید، برای ارائه توانمندی‌هایی خود از یک سری مطالب استفاده خواهید کرد که این مسئله نیاز به مهارت ارائه مطلب دارد.
همان‌طور که دیدید مهارت ارائه مطلب بسیار در موفقیت افراد نقش خواهد داشت، اما یک ارائه محتوای خوب چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟ در ادامه مقاله همراه ما باشید تا با ارائه مطلب و اصول مهم آن آشنا شویم.
تعریف ارائه مطلب
در این قسمت از مقاله می‌خواهیم به مفهوم ارائه مطلب اشاره کنیم. ارائه مطلب می‌تواند انواع گوناگونی داشته باشد؛ به طور مثال زمانی که شما برای همکاران و آشنایان راجع به مسئله‌ای صحبت می‌کنید، در واقع دارید از مهارت ارائه مطلب استفاده می‌کنید. اگر شما مدرس یا سخنران هستید، می‌دانید که اصلی‌ترین مهارت شما، مهارت ارائه مطلب خواهد بود.
در واقع به فرایند انتقال یک مفهوم با موضوعی خاص به تعدادی از مخاطبین، ارائه مطلب می‌گویند.
ارائه مطلب انواع گوناگونی دارد. به طور مثال اجرای نمایش، معرفی محصول، سخنرانی، سخنان انگیزشی و.. همه به‌عنوان ارائه مطلب در نظر گرفته می‌شوند.
هدف از ارائه مطلب بیشتر تدریس، انتقال تجربه و یا ارائه یک ایده جدید است. ارائه مطلب بیشتر به اسم سخنرانی به گوش عموم جامعه رسیده است.
ویژگی‌های یک ارائه مطلب خوب
یک ارائه خوب، یک سری ویژگی دارد که باعث می‌شود شنوندگان از ارائه شما خسته نشده و ذهن آن‌ها درگیر شود و تا انتهای ارائه شما همراه و یاور شما بمانند. علاوه بر داشتن مهارت ارائه مطلب که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، ویژگی‌های زیر نیز بسیار مهم است:
۱)درگیرکردن احساسات:
بخش زیادی از وجود انسان را احساسات دربرگرفته است. اگر نتوانید احساسات مخاطبین را برانگیخته کنید، نمی‌توانید به ذهن او نفوذ کنید. اگر قصد دارید یک ارائه خوب داشته باشید، باید نیازها و ترجیحات مخاطبین هدف خود را بشناسید و محتوای خود را طبق آن تنظیم کرده و با استفاده از لحن و کلمات الهام‌بخش بر روی افراد تأثیر بگذارید.
حتی اگر شما قصد فروش یک محصول را داشته باشید، درگیرکردن احساسات مشتری یا مخاطبین بر تصمیم نهایی او یعنی خرید محصول تأثیر مثبت بگذارد. در این شرایط برای درگیرکردن احساسات می‌توانید از یک تصویرسازی مثبت استفاده کنید.
۲)اطلاعات درست و دقیق:
حتی اگر به خوب‌ترین شکل و بی‌نقص‌ترین حالت صحبت کرده باشید و از بهترین تصاویر و فیلم‌ها برای نشان‌دادن مفهوم مطلبتان استفاده کنید، اگر اطلاعاتتان دقیق و موثق نباشد. ارائه شما به جایی نخواهد رسید. امروزه همه افراد به اینترنت دسترسی دارند و فهمیدن درستی یا نادرستی مطالب به‌هیچ‌وجه سخت نیست. ارائه مطالب اشتباه مدت کمی اعتبار خواهند داشت.
سعی کنید مطالب خود را به‌درستی راستی‌آزمایی کنید.
۳)استفاده درست از داستان‌سرایی:
آخرین ویژگی یک ارائه مطلب خود در بیان یک داستان خوب و تأثیرگذار است. در ویژگی اول گفتیم که احساسات افراد باید درگیر شود و یکی از راه‌های درگیرکردن احساسات فرد استفاده از یک داستان است.
همچنین یک داستان باعث می‌شود مخاطب با آن همراه شده و خودش را در قالب قهرمان و دیگر نقش‌های داستان قرار دهد. این اتفاق باعث می‌شود مطالب شما را بیشتر درک کند.
سومین مزیت استفاده از داستان‌سرایی این است که زمان برای افراد بهتر می‌گذرد و تا انتهای مطالب شما را با توجه بیشتری گوش خواهند داد.
راهکارهای به‌دست‌آوردن مهارت ارائه مطلب
حالا که ویژگی‌های یک ارائه مطلب خوب را می‌دانیم، بهتر است به مهارت ارائه مطلب بپردازیم. باید بدانیم چه راهکارهایی می‌تواند به داشتن این مهارت کمک کند. یک ارائه‌دهنده و سخنران خوب که مهارت ارائه مطلب بالایی دارد، از یک سری ویژگی‌ها برخوردار است.
۱)ازبین‌بردن حس استرس و اضطراب:
همه افراد به‌نوعی اضطراب ارائه را تجربه کرده‌اند و فقط در هر شخصی شدت آن متفاوت است. جالب است بدانید که اضطراب از ابهام می‌آید. وقتی که نمی‌دانیم دقیقاً چه چیزی پیش خواهد آمد؛ ازآنجایی‌که ارائه مطلب یک رابطه دوطرفه است و بدون مخاطب امکان‌پذیر نیست، ما نمی‌توانیم حدس بزنیم که مخاطبین چه عکس‌العملی نشان خواهند داد، پس اضطراب طبیعی است.
اما این استرس و اضطراب می‌تواند بر کیفیت ارائه ما تأثیر بگذارد. پس بهتر است از آن استفاده درستی داشته باشیم، می‌توانیم به‌جای تبدیل آن به یک ترس اذیت‌کننده، آن را تبدیل به یک انرژی برای رسیدن به موفقیت بکنیم.
افزایش عزت‌نفس، افزون مهارت تسلط کلامی و مدیریت استرس می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
۲)قوی‌کردن مهارت فن بیان:
می‌توان گفت مهم‌ترین مهارت ارتباطی تأثیرگذار بر روی ارائه مطلب، فن بیان است. افرادی که از فن بیان قوی برخوردارند، می‌توانند به‌راحتی کلمات مناسب را پیدا کنند و ارائه خود را بر روی ریتم خاصی انجام دهند تا برای شنوندگان خسته‌کننده نباشد.
برای تقویت این مهارت می‌توانید از کلاس‌های موجود در این زمینه استفاده کنید و یا سعی کنید تعداد دفعات تمرین خود را بلاتر ببرید، کتاب‌های بیشتری بخوانید تا کلمات بیشتری بلد باشید.
۳)استفاده از زبان بدن درست:
یکی از راهکارهای لازم برای به‌دست‌آوردن مهارت ارائه مطلب، یادگیری زبان بدن است. زبان بدن شاید به‌اندازه فن بیان و نحوه صحبت به چشم مخاطب نیاید، اما به‌صورت غیرمستقیم و به‌اندازه زیادی تأثیرگذار است. هر حرکت سر، دست، حالت ایستادن و صحبت‌کردن شما می‌تواند منظوری داشته باشد و تأثیری بر ذهن مخاطب بگذارد.
استفاده از زبان بدن به شکل درست باعث می‌شود تأثیر مستقیم و دلخواهتان را بر روی ذهن مخاطب بگذارید.
۴)داشتن مهارت الهام‌بخشی:
این مهارت بیشتر از اینکه به تمرین‌کردن مربوط باشد، به استعداد مربوط است، اما هر چیزی با تمرین و تلاش به دست می‌آید. الهام‌بخشی باعث می‌شود که یک فرد بتواند روحیه و انگیزه افراد را بالا ببرد و با صحبت‌های خود بتواند ایده‌های جدید و خوب به دیگران بدهد. ازآنجایی‌که افراد دارای این مهارت می‌توانند تأثیر زیادی بگذارند. داشتن این مهارت به کسانی که قصد ارائه مطلب دارند، توصیه می‌شود.
این نوع ارائه می‌تواند تأثیر زیادی بر روی کسب‌وکارها بگذارد.
۵)پیداکردن سبک ارائه مطلب:
ارائه مطلب شامل سبک‌های متفاوتی است که ما می‌توانیم در هرکدام قوی یا ضعیف باشیم. پس بهتر است یک سبکی را انتخاب کنیم در آن قوی‌تر هستیم. تا بتوانیم مهارت ارائه مطلب خود را به رخ دیگران بکشیم.
حتی اگر در هیچ‌کدام هم قوی نباشیم با انتخاب سبک موردنظرمان می‌توانیم انتخاب کنیم که کدام سبک را می‌خواهیم در خودمان تقویت کنیم. حتی گاهی لازم است باتوجه‌به مخاطب هدف و محتوایی که می‌خواهیم ارائه دهیم، سبک متفاوت‌تری را انتخاب کنیم.
برای مثال سبک‌های ارائه مطلب می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم: سبک انگیزشی، سبک آموزشی، سبک مشاوره، سبک معرفی محصول، سبک رسمی.
۶)جمع‌آوری اطلاعات اولیه ارائه مطلب:
ارائه شما به هر صورتی که باشد، شفاهی یا مکتوب، صوتی یا تصویری، شما برای داشتن بهترین ارائه نیازمند یک نسخه مکتوب از ارائه‌تان هستید که از نقطه آغاز تا پایان را مشخص کند. بهتر است شما مسیر ارائه مطلب خود را به‌وسیله یک نسخه مکتوب ترسیم کنید.
برای پیداکردن اطلاعات اولیه شما می‌توانید به سؤالات زیر پاسخ دهید. اول‌ازهمه شما باید بدانید هدف شما از ارائه مطالب چیست؟ می‌خواهید مطلبی آموزش دهید، موضوع یا محصولی جدید معرفی کنید یا در ارتباط با ایده‌های خود برای سرمایه‌گذاران می‌خواهید ارائه داشته باشید.
مخاطبان شما چه کسانی هستند؟ اگر مخاطبان خودتان و نیازهایشان را نشناسید، نمی‌توانید مطالب مناسبی را ارائه دهید. باید بدانید دانسته‌های قبلی آن‌ها چیست، به چه انگیزه‌ای برای ارائه شما وقت گذاشته‌اند. دانستن این سؤال بسیار در ارائه محتوا شما کمک خواهد کرد.
پیام کلیدی ارائه مطلب شما چیست؟ هر مطلبی باید یک پیام کلیدی داشته باشد و یک ارزشی به مخاطب اضافه کند. برای رسیدن به جواب این سؤال سعی کنید مطالب خود را در یک جمله به مخاطب بنویسید و یا فکر کنید در صد کلمه چطور می‌توانید مطالب خود را بگنجانید. بعدازاین می‌توانید پیام ارائه خود را به دست آورید.
فهرستی از کلیه نکات، حرف‌ها و اطلاعاتی که برای ارائه نیاز دارید را تنظیم کنید.
ساختاری از ارائه خود در نظر بگیرید. در این ساختار سعی کنید به مدت‌زمان ارائه، ابزارهایی که لازم دارید، بخش اصلی ارائه، حرفهای اول سخنرانی و حرفهای آخرین لحظه ارائه خود را از قبل آماده داشته باشید.
۷)مدیریت زمان:
شما در یک مدت محدود باید مطالب خود را ارائه دهید، پس بهتر است که مدیریت زمان را به‌خوبی بلد باشید. بلد بودن مدیریت زمان در تمامی زندگی لازم است؛ اما یکی از مهارت ارائه مطلب نیز است.
برای مدیریت زمان در یک ارائه بهتر است موضوعات و مطالب مهم را از قبل مشخص کنید، یک‌زمان بندی مشخص برای هر بخشی از مطالب خود داشته باشید. در این صورت می‌توانید زمان خود را به‌خوبی مدیریت کنید.
سخنرانان حرفهای علاوه بر مدیریت زمان برای زمان مشخص خودشان را برای ارائه در زمان‌های محدودتر نیز آماده می‌کنند. با این کار تسلط خود بر متون را افزایش می‌دهند و در صورت بروز مشکل می‌توانند سرعت ارائه خود را بدون مشکل تغییر دهند.
۸)به‌دست‌آوردن مهارت مدیریت بحران:
در هر زمان و شرایطی امکان به‌وجودآمدن بحران و چالش به شکل‌های متفاوت زیاد است. مواردی مثل قطعی برق، آماده نبودن سالن، ازکارافتادن سیستم صوتی و یا خراب‌شدن آن، مخالفت یک مخاطب یا دیدن یک رفتار پرخاشگرانه و حتی به ریختگی لباس ممکن است در روز ارائه مطلب شما رخ دهد.
همه این موارد پیش‌بینی نشده است، پس بهتر است که بتوانید بحران‌ها و شرایط پیش‌آمده را مدیریت کنید تا تأثیری بر روی ارائه شما نگذارد.
هرکدام از این ۸ موردی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، زیر مجموعه‌ای از مهارت ارائه مطلب است. در نتیجه شما با تقویت این مهارت‌ها می‌توانید این مهارت مهم را نیز تقویت کنید.
برای تقویت این مهارت‌ها و در نتیجه مهارت ارائه مطلب می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
تمرین و تکرار زیاد: شما با تمرین هرکدام از این مهارت‌ها می‌توانید آن را در خود تقویت کنید.
استفاده از تجربیات دیگران: سعی کنید از تجربه افرادی که در زمینه ارائه مطلب فعالیت می‌کنند، استفاده کنید.
افزایش دامنه لغات: هرچقدر بر کلمات بیشتری مسلط باشید، الهام‌بخشی و فن بیان شما بیشتر خواهد شد. مطالعه کتاب بهترین راه گسترش لغات است.
سازگاری: سعی کنید با محیط و افراد با نظرات مختلف سازگار باشید، تا بتوانید در شرایط بحرانی خودتان و ارائه را مدیریت کنید.
نکات مهم برای یک ارائه تأثیرگذار
در انتهای این مقاله می‌خواهیم به یک سری نکات مهم اشاره کنیم تا بتوانید یک محتوای خوب و تأثیرگذار ارائه دهید. برای داشتن یک ارائه خوب و تأثیرگذار علاوه بر داشتن مهارت ارائه مطلب این ۴ نکته نیز بسیار تأثیرگذار است.
۱) انتقال شور و اشتیاق: اگر خودتان شور و اشتیاق لازم را نداشته باشید، مخاطبین نیز به مطالب شما گوش نخواهند داد. سعی کنید مطالب خود را با لبخند بیان کنید. اگر خودتان به حرف‌ها و ایده‌های خود ایمان داشته باشید، این احساس به دیگران نیز منتقل خواهد شد.
۲) محتوای مناسب شبکه اجتماعی: سعی کنید مطالب و پیام اصلی خود را در جمله‌هایی بیان کنید که قابلیت وایرال شدن در شبکه‌های مجازی را داشته باشند، مخاطبین شما به‌احتمال زیاد در شبکه‌های مجازی فعالیت می‌کنند و با انتشار یک جمله از شما می‌توانند طرف‌داران شما را زیاد کنند.
۳) استفاده از تصاویر و فیلم‌های ساده: سعی کنید برای ارائه مطالب خود، از تصاویر ساده ولی جذاب و سرشار از اطلاعات مفید استفاده کنید. فراموش کنید که تصاویر و جدول‌هایی که انتخاب می‌کنید، فقط برای ساده کردن کار شما باشد و با پیچیدگی ذهن مخاطب را درگیر نکند.
۴) قهرمان‌سازی: همواره مخاطبین با قهرمان‌های داستان‌ها ارتباط بهتری می‌گیرند، سعی کنید محصول یا خدمات خود را به‌عنوان یک قهرمان بیان کنید و یا برای ارائه مطلب خود یک قهرمان بسازید.
جمع‌بندی
مهارت ارائه مطلب در تمامی جنبه‌های زندگی لازم است؛ اما برخی از افراد با ارائه مطلب به‌عنوان سخنران درآمد به دست می‌آورند یا به علت شغلشان نیازمند این مهارت هستند. پس یکی از مهارت‌های نرم و مهم در زندگی ارائه مطلب است.
ما سعی کردیم در این مقاله به طور کامل به این مهارت، مزایا و راهکارهای افزایش این مهارت صحبت کنیم. سخنرانان مهم و بزرگی هستند که در این زمینه شناخته شده‌اند و اگر کارهای آن‌ها را دنبال کنید، متوجه اهمیت نکات ارائه شده در این مطلب می‌شوید.
